ازدواج پیمان مقدسی است که بین زوجین بسته می شود؛ زن و مرد توسط پیمان ازدواج علاوه بر تاهل، تعهدهایی نیز پیدا می کنند. درست است که دلیل و اساس شکل گیری ازدواج، محبت بین زوجین و پایبندی به تعهدات شرعی است، اما تا زمانی که این تعهدات تحت نظارت و حمایت قانون قرار نگیرد، ضمانتی برای اجرایش وجود ندارد. بر اساس قانون، تعهدات لازم الجرای زوجه به زوج (زن به شوهر)، تمکین نام دارد و شکستن این تعهد، امکان پیگرد قانونی را به وجود می آورد؛ البته این بدان معنی نیست که تمکینی برای شوهر وجود ندارد، صرفا واژه تمکین و عدم تمیکن (نشوز بودن) برای بانوان استفاده می شود.
البته گاهی اوقات در رابطه با این موضوع، مشکلات و چالش هایی پیش می آید که زن و مرد دچار مشکل و درگیری می شوند و نمی توانند بین خودشان مشکل را رفع کنند. در چنین موقعیت هایی توصیه می شود با یک وکیل حاذق و ماهر که در این زمینه به صورت تخصصی فعالیت دارد مشورت کنید تا راهکارهای مناسب در اختیار شما قرار گیرد و بتوانید حق و حقوقی که دارید دریافت کنید.
منظور از تمکین چیست؟
هنگام جاری شدن صیغه عقد، تعهدات و وظایفی برای طرفین ازدواج ایجاد می شود. قانونا مرد وظیفه دارد که شرایط زندگی مشترک را فراهم کند؛ فراهم کردن مسکن مناسب و متناسب با شأن زوجه، پرداخت نفقه زوجه و فرزندان و حتی خریداری وسایل خانه، قانونا جزو تعهدات مرد است و جهیزیه صرفا هدیه از طرف خانواده عروس محسوب می شود که در فرهنگ ما جا افتاده شده است. حدود نفقه زوجه بر اساس ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی اینگونه معرفی شده است:
« نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت‌عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض. »
البته لازم به ذکر است که به دستور سازمان های قضایی و طبق ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی، نفقه زن در عقد دائم بر شوهر واجب است؛ در ازدواج های غیر رسمی(صیغه)، تنها زمانی که حین جاری شدن صیغه نفقه شرط شود، به زوجه تعلق می گیرد.
ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی به این موضوع اشاره می کند:
«در عقد انقطاع زن حق نفقه ندارد، مگر اینکه شرط شده یا آنکه عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.»
همچنین زوجه در برابر وظیفه پرداخت هزینه های خوراک، پوشاک، درمانی، بهداشتی و…(نفقه) خود و فرزندان، نسبت به شوهرش وظیفه تمکین را دارد؛ تمکین به دو نوع خاص و عام وجود دارد و این انواع با استناد به مواد قانونی شرح داده می شود.
-
تمکین عام:
به امر فرمانبرداری و اطاعت زوجه از زوج در امور خانوادگی، تمیکن عام گفته می شود؛ در ادامه مقاله «تمکین چیست؟» به تشریح این نوع تمکین می پردازیم.
بر اساس ماده ۱۱۰۳ و ۱۱۰۴ قانون مدنی، زن و شوهر باید درباره مشکلات، تصمیمات مهم زندگی و موارد مربوط به تربیت فرزندان با یکدیگر معاشرت و معاضدت نمایند؛ این امر اساس زندگی مشترک است، اما قانونگذار با اضافه کردن ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی تصمیم گیرنده نهایی در طی تمام معاشرات را شوهر معرفی می کند؛ اصلاح قانونی این امر حق فرمانبرداری زن از مرد می باشد: «در روابط زوجین ریاست خانواده از خصائص شوهر است.»
-
تمکین خاص:
پس از ثبت عقد و محرمیت زوجین، امکان برقراری رابطه زناشویی یا به اصطلاح تمکین خاص زن از مرد فراهم می شود؛ به همین دلیل است که محل زندگی زن باید با شوهرش یک مسکن باشد. ضمن ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی، محدوده زمانی تمکین خاص و عام توسط قانونگذار بر اساس شرع اشاره شده است:
«همین که نکاح به طور صحیح انجام شد، روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق وتکالیف زوجین درمقابل همدیگر برقرارمی شود.»
بدان معنا که پس از نکاح ایجاد شرایط رابطه زناشویی معقول با شوهر و فرمانبرداری از وی در امور مختلف خانوادگی، دائما برقرار است؛ در مقابل نیز شوهر تا زمان برقراری نکاح موظف به ایجاد شرایط امرارمعاش زوجه است. در صورت جاری بودن نکاح تنها در دو صورت زوجه امکان خودداری نسبت به تمکین به شوهرش را دارد:
الف) اگر تمکین از شوهر ضررهای حیثیتی، مالی یا جانی را به دنبال داشته باشد، قانونا اجازه خودداری زوجه نسبت به تمکین خاص یا اعمال وظایف زناشویی به وجود می آید.
ب) اگر زوجه حین جاری بودن نکاح دادخواست مهریه اش را ثبت و شوهر نسبت به پرداخت آن ممانعت کند، زوجه می تواند از انجام تمکین خاص سر باز زند که به آن حق حبس زوجه می گویند.
عدم تمکین چیست؟
پیش تر گفته شد که طی یک ازدواج مرد به تامین نیازهای مربوط به معاش و تمکین که همان وظیفه فرمانبرداری در امور و برقراری رابطه جنسی معقول است، توسط زن انجام می شود. عدم تمکین به معنای خودداری زوجه در انجام امور لازم الجرا، بدون دلیل محکمه پسند است؛ این زوجه در اصطلاحات قانونی با عنوان ناشزه یا نشوز معرفی می شود.
نتایج عدم تمکین
می دانیم که طی یک ازدواج رسمی، زن مستحق دریافت نفقه از شوهرش است؛ در صورت عدم تمکین زن، شوهر می تواند از پرداخت نفقه به زوجه خودداری کنید و نگران این موضوع نیز نباشد، چرا که در چنین موقعیتی، عدم پرداخت نفقه هیچ پیگیری نخواهد داشت!
ماده ۱۱۰۸ به این موضوع می پردازد:
«هر گاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظائف زوجیت امتناع کند، مستحق دریافت نفقه نخواهد بود.» البته لازم به ذکر است زن در هر شرایطی مستحق به دریافت مهریه است و تمکین یا عدم آن تاثیری بر این موضوع ندارد.
نپرداختن نفقه در صورت تمکین چه نتایجی دارد؟
قانونگذار ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی را برای پاسخ به این سوال نگاشته است؛ بر اساس این ماده در صورت اتفاق افتادن تمکین زن از مرد و خودداری شوهر در پرداخت نفقه، با ثبت دادخواست رسمی، مراجع قانونی به محاسبه میزان نفقه پرداخت نشده می پردازند و شوهر را محکوم به پرداخت آن می کنند.
کلام آخر
پس از ازدواج مسئولیت هایی برای زوجین ایجاد می شود؛ وظیفه زوجه (زن) در ازدواج تمکین از مرد است و مرد در برابر این تمکین، شرایط امرارمعاش مثل مسکن و نفقه زوجه را فراهم می کند. تمکین به دو نوع عام و خاص تقسیم می شود؛ در تمکین عام فرمانبرداری زوجه در امور خانوادگی مورد توجه بوده و در تمکین خاص برقراری رابطه جنسی معقول مورد توجه است.
در صورت عدم تمکین زوجه بدون دلیل محکمه پسند، نفقه وی قطع می شود. در صورتی که زن از شوهرش تمکین کند، اما نفقه ای پرداخت نشود، دادگاه نفقه را محاسبه و مرد را محکوم به پرداخت آن مى کند؛ اگر با چنین پرونده های خانوادگی ای برخورد کردید، درخواست کمک از یک وکیل می تواند کمک کننده باشد. ما در سایت وکیل از ما بهترین وکلا را به شما معرفی می کنیم و شما می توانید بر اساس نیاز و پرونده ای که دارید، یک وکیل را انتخاب کنید و با خیال راحت پرونده را به او بسپارید تا پیگیری های لازم انجام شود.
منبع: vakilazma.com
