عوارض جانبی و فایده مصرف قهوه چیست؟
در این مطلب از مجله آشپزی تاپ کوکینگ تصمیم گرفتیم تا در رابطه با عوارض جانبی و فایده مصرف قهوه صحبت کنیم، برای آشنایی بیشتر با عوارض و فواید مصرف قهوه با ما همراه باشید.
قهوه از پرمصرف‌ترین و پرطرفدارترین نوشیدنی‌ها در سراسر دنیا است. قهوه انواع مختلفی دارد و در طعم‌های گوناگون تهیه می‌شود. این نوشیدنی اعتیاد آور دارای مقادیر بالای کافئین است و اگر در مصرف آن احتیاط نکنید ممکن است عوارض جدی برای سلامتی به دنبال داشته باشد. برخلاف آن مصرف مقدار مناسب قهوه نه تنها هیچ مشکلی ندارد بلکه فواید زیادی برای سلامتی خواهد داشت. در ادامه با ما همراه باشید تا با عوارض جانبی و فایده مصرف قهوه آشنا شوید.
آشنایی با عوارض جانبی قهوه
در ادامه به برخی از عوارض مصرف قهوه اشاره کوتاهی خواهیم کرد:
ایجاد اضطراب
کافئین قهوه باعث هوشیاری و خنثی کردن اثرات آدنوزین می‌شود. آدنوزین نوعی ماده شیمیایی در مغز است که احساس خستگی به وجود می‌آورد. علاوه بر آن نوشیدن قهوه سطح آدرنالین را افزایش می‌دهد و باعث بیشتر شدن انرژی می‌شود. در صورتی که مصرف قهوه بیش از حد معمول صورت بگیرد این واکنش‌ها در بدن برجسته‌تر خواهند شد که به دنبال آن اضطراب و تشویش به وجود می‌آید. در صورتی که پس از نوشیدن قهوه احساس بی‌قراری و اضطراب به شما دست داد بهتر است میزان مصرف کافئین خود را کاهش دهید.
اختلال در خواب
بیشتر افراد قهوه را به‌خاطر بیدار ماندن مصرف می‌کنند و حتی به‌عنوان یکی از بهترین ویژگی‌های این نوشیدنی به شمار می‌رود. از سویی اگر مصرف قهوه در طول روز افزایش یابد دچار بی‌خوابی می‌شوید و نمی‌توانید از خواب کافی بهره‌مند شوید. برای جلوگیری از این مشکل در ساعات ابتدایی روز و به مقدار کم قهوه بنوشید؛ زیرا چند ساعتی نیاز است تا اثرات کافئین از بین برود. در برخی موارد کافئین می‌تواند تا ۹ ساعت اثرات خود را بر روی فرد نشان دهد.
مشکلات گوارشی
نوشیدن قهوه باعث ترشح گاسترین می‌شود و به فعالیت روده کمک می‌کند. هورمون گاسترین در معده ترشح می‌شود و باعث افزایش فعالیت‌های روده بزرگ می‌گردد. مصرف زیاد قهوه به تحریکات روده نیز سرعت بیشتری می‌بخشد و باعث مشکلاتی مانند اسهال می‌شود. برای فرار از این عارضه میزان کافئین خود را بررسی کنید و به سراغ قهوه‌هایی با کافئین ملایم بروید.
تپش قلب
از دیگر مضرات نوشیدن قهوه تپش قلب است. این عارضه معمولا در افرادی رخ می‌دهد که علاوه بر قهوه از سایر نوشیدنی‌ها و مکمل‌های انرژی‌زا استفاده می‌کنند. تپش قلب ناشی از مصرف قهوه از عوارضی است که کمتر اتفاق می‌افتد و حتی ممکن است بیماران مبتلا به مشکلات قلبی در اثر نوشیدن قهوه دچار تپش قلب نشوند. با این حال اگر با این عارضه مواجه شدید مقادیر مصرف کافئین خود را کاهش دهید و از مصرف همزمان قهوه با پودرهای کافئین‌دار به شدت خودداری کنید.
اعتیاد
اصلی‌ترین عارضه مصرف قهوه اعتیاد است. کافئین علاوه بر قهوه در بسیاری از نوشیدنی‌ها مانند نوشابه وجود دارد و بسیار اعتیادآور است. کافئین می‌تواند اثری مانند مصرف کوکائین داشته باشد و مواد شیمیایی را در مغز فعال کند. با مصرف مداوم قهوه پس از مدتی متوجه خواهید شد که از نظر روانی و فیزیکی به آن وابسته شده‌اید.
تکرر ادرار
از متداول‌ترین مضرات قهوه تکرر ادرار را می‌توان نام برد که به‌خاطر دریافت کافئین است. کافئین اثری محرک بر مثانه می‌گذارد و باعث بروز عارضه تکرر ادرار می‌شود. مصرف قهوه به افرادی که دارای مثانه بیش‌فعال هستند پیشنهاد نمی‌شود. نوشیدن قهوه زیاد و دریافت کافئین بالا حتی در افرادی که مثانه سالمی دارند می‌تواند مشکل‌ساز شده و موجب ایجاد تکرر ادرار شود. در صورتی که پس از نوشیدن قهوه احساس کردید بیشتر به دستشویی می‌روید میزان مصرف آن را کاهش دهید.
کاهش باروری
مردانی که بیش از سه فنجان قهوه در روز مصرف می‌کنند بیشتر به ناباروری دچار خواهند شد. دریافت کافئین بالا به اسپرم آسیب وارد می‌کند و موجب ناباروری و کاهش فرزندآوری می‌شود. حتی ممکن است باعث اختلال در نعوظ شود.
فواید مصرف قهوه چیست؟
در ادامه برخی از فواید مصرف قهوه را بیان خواهیم کرد:
بهبود عملکرد مغز
قهوه حاوی کافئین است و سطح انرژی را افزایش می‌دهد. افراد برای افزایش تمرکز و هوشیاری به مصرف قهوه می‌پردازند. همچنین این نوشیدنی دارای آنتی‌اکسیدان‌هایی است که از بروز بیماری‌های خطرناک مانند زوال عقل جلوگیری می‌کند. طبق تحقیقات به عمل آمده کسانی که قهوه مصرف می‌کنند نسبت به سایر افراد کمتر به بیماری آلزایمر مبتلا خواهند شد. همچنین پارکینسون بر روی سیستم عصبی تاثیر منفی می‌گذارد که علت آن ترشح دوپامین در مغز است. مصرف منظم قهوه خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را تا حدود ۶۰ درصد کاهش می‌دهد.
کاهش وزن و لاغری
قهوه از مهمترین نوشیدنی‌هایی است که ورزشکاران جهت چربی‌سوزی و رسیدن به تناسب اندام مصرف می‌کنند. کافئین قهوه با افزایش سطح انرژی باعث افزایش متابولیسم و سوخت و ساز بدن می‌شود. در نتیجه از اضافه وزن جلوگیری می‌کند. مصرف قهوه قبل از تمرینات ورزشی شدت چربی‌سوزی را افزایش می‌دهد و در بهبود انجام حرکات موثر است. البته بهتر است قهوه را بدون افزودنی مانند شکر یا خامه مصرف کنید. اسپرسو، قهوه گانودرما و قهوه سبز از بهترین نوشیدنی‌ها برای لاغری هستند.
کاهش ابتلا به سرطان
سرطان از بیماری‌های رایج به‌خصوص در عصر جدید است که به‌خاطر صنعتی شدن جوامع روزبه‌روز افراد بیشتری را قربانی می‌کند. سرطان در اثر سلول‌های کنترل نشده در بدن ایجاد می‌شود. قهوه سرشار از آنتی‌اکسیدان است و سیستم ایمنی را بهبود می‌بخشد. در نتیجه قهوه با اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کند و از بروز سرطان جلوگیری می‌نماید. ریسک ابتلا به سرطان کبد و سرطان روده بزرگ با مصرف قهوه بسیار کاهش می‌یابند.
درمان کبد چرب
کبد چرب از بیماری‌های خطرناک است که عدم رسیدگی به آن عارضه جدی به دنبال دارد. زمانی که چربی اضافی در سلول‌های کبد ذخیره می‌شود این بیماری بروز پیدا می‌کند و معمولاً در افرادی که اضافه وزن، کلسترول بالا یا دیابت دارند دیده می‌شود. قهوه نه تنها باعث چربی‌سوزی و کاهش وزن می‌شود؛ بلکه برای بهبود و درمان کبد چرب بسیار مناسب است. احتمال ابتلا به کبد چرب در افرادی که به‌صورت مرتب قهوه مصرف می‌کنند بسیار کمتر است.
حفظ سلامت مو
نوشیدن قهوه در زیبایی و سلامت مو بسیار تاثیرگذار است. در واقع این نوشیدنی سرشار از مواد مغذی مانند ویتامین‌ها، ریبوفلاوین، نیاسین، پتاسیم و منیزیم بوده که وجود آنها برای مو ضروری است. نوشیدن قهوه از ریزش مو جلوگیری می‌کند و به تقویت ریشه و ساقه مو می‌پردازد. قهوه گردش خون در پوست سر را افزایش می‌دهد و مواد مغذی سریعتر به ریشه مو منتقل می‌شوند. اگر خواهان موهای پرپشت و ضخیم هستید مرتب قهوه بنوشید.
بهترین زمان مصرف قهوه
هورمون کورتیزول در بدن توسط غدد فوق‌کلیوی ترشح می‌شود و اثراتی مانند تنظیم متابولیسم، تنظیم فشار خون، کنترل سطح قند خون و شکل‌گیری حافظه دارد. این هورمون واکنش بدن در برابر استرس را کاهش می‌دهد و معمولاً در اوایل صبح ترشح می‌شود. البته ترشح کورتیزول برای افراد مختلف بوده و در ساعات گوناگونی از شبانه‌روز اتفاق می‌افتد. بهتر است زمانی که میزان کورتیزول بدن بالا است از مصرف قهوه اجتناب کنید و بگذارید هوشیاری و عملکرد حافظه در حالت طبیعی خود باقی بماند.
مصرف قهوه را به زمانی موکول کنید که میزان کورتیزول بدن رو به کاهش است و در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد. کورتیزول در ساعات ۱۰ صبح الی ۱۲ ظهر و ۲ ظهر الی ۵ عصر کاهش می‌یابد و این ساعات از روز بهترین زمان برای نوشیدن قهوه هستند. نوشیدن قهوه به‌صورت ناشتا و با معده خالی بسیار خطرناک است و اسید معده را تحریک می‌کند. افراد سالم با وزن متعادل می‌توانند در روز ۲ الی ۴ فنجان قهوه مصرف کنند.
افراد بیمار و خانم‌های باردار تنها با مشورت پزشک خود می‌توانند قهوه بنوشند. در صورتی که هر یک از عوارض ذکر شده که در بالا به آنها اشاره شده را مشاهده کردید در قهوه مصرف احتیاط کنید. قهوه سبز کافئین کمتری دارد و برای بیماران مناسب‌تر است. افرادی که از بی‌خوابی رنج می‌برند بهتر است هنگام صبح قهوه مصرف کنند و آن را به عصر موکول نکنند.
راهکارهای کنترل مصرف قهوه
اعتیاد به قهوه احتمال ابتلا به عوارض جانبی آن را بسیار افزایش می‌دهد. همچنین قطع ناگهانی مصرف قهوه امکان پذیر نیست چراکه از نظر روانی تاثیرات منفی روی شما خواهد گذاشت؛ بنابراین در این بخش راهکارهایی را ارائه خواهیم داد تا به‌واسطه آن بتوانید مصرف قهوه را کاهش دهید و آن را کنترل نمایید:
کاهش دوز مصرفی
روزانه به مقدار بسیار کمی مصرف قهوه را کاهش دهید. برای مثال اگر روزی ۶ فنجان قهوه می‌نوشید آن را به روزی ۵ فنجان کاهش دهید و پس از چند روز دوباره آن را به ۴ فنجان برسانید. ناگفته نماند قطع ناگهانی قهوه با علائمی مانند سردرد و خستگی همراه است.
افزایش مصرف آب
میزان مصرف آب را در طول روز افزایش دهید تا کمتر به فکر نوشیدن قهوه بیفتید. همچنین آب آثار باقی مانده از کافئین را از بدن دفع می‌کند و کمبود آب بدن ناشی از مصرف قهوه را جبران می‌نماید.
مصرف قهوه بدون کافئین
به جای قهوه‌های پر کافئین مانند اسپرسو به سراغ قهوه‌های معمولی بروید. قهوه‌های بدون کافئین علائم اعتیاد را به‌تدریج از بین می‌برند. در این حالت کافئین از رژیم شما حذف می‌شود و به حفظ سلامت خود کمک خواهید کرد.
سخن پایانی
همانطور که در این مقاله مطالعه کردید مصرف قهوه فواید و عوارض جانبی گوناگونی بر بدن دارد و میزان مصرف شما از قهوه می‌تواند فایده یا مضراتی را برای سلامتی‌تان به دنبال داشته باشد. در نتیجه پیشنهاد می‌شود با توجه به وضعیت سلامتی خود قهوه را به رژیم غذایی‌تان اضافه کنید و از مصرف آن لذت ببرید.
